Ελληνικα
Καταλυτικής σημασίας είναι ο ρόλος της ναυτιλίας για την επάρκεια της Ευρώπης σε ενέργεια και εμπόριο. Οι αριθμοί σε αυτή την περίπτωση μαρτυρούν την αλήθεια. Τα μεταφερόμενα διά θαλάσσης εμπορεύματα είναι πάνω από 70% του συνολικού όγκου που διακινείται στην ευρωπαϊκή αγορά. Επίσης, το 2021 μόνο το 20% της ενεργειακής τροφοδότησης γινόταν με πλοία. Το 2023 το ποσοστό αυτό σκαρφάλωσε σε 42%.
Μιλώντας στη διάρκεια του συνεδρίου «Thalassa – Από το Αρχιπέλαγος στους Ωκεανούς», που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι, ο πρόεδρος της Eνωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων Χαράλαμπος Σημαντώνης παρέθεσε τα εντυπωσιακά στοιχεία που δείχνουν ότι οι πολιτικοί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πρέπει να εστιάσουν στη ναυτιλία και όχι να την αντιμετωπίζουν σαν την κότα με τα χρυσά αυγά για εισπρακτικούς και μόνο λόγους.
Με τρεις γεωπολιτικές κρίσεις να βρίσκονται σε εξέλιξη, στην Ουκρανία, στη Γάζα και στην Ερυθρά Θάλασσα, η Ε.Ε. φαίνεται να προσπαθεί να γυρίσει το καράβι προς τη σωστή ρότα. Μάλιστα ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, αναγνωρίζοντας πλήρως τον ρόλο της ναυτιλίας, έκρουσε προσφάτως τον κώδωνα του κινδύνου στην Ευρώπη: «Η επίτευξη της σωστής ισορροπίας μεταξύ της ατζέντας για το κλίμα και την ανταγωνιστικότητα αποτελεί μεγάλο ζήτημα για την Ε.Ε. Δεν έχουμε στρατηγική για την ανταγωνιστικότητα της ναυτιλίας μας και θα πρέπει να υιοθετήσουμε επειγόντως».
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο επιστημονικής πρωτοβουλίας που έχουν αναλάβει οι καθηγητές Μισέλ Φουσέ και Γιώργος Πρεβελάκης υπό την αιγίδα του Γαλλικού Ινστιτούτου του Ωκεανού και του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.
H τροφοδοσία της Ευρώπης
Ο κ. Σημαντώνης επισήμανε χαρακτηριστικά: «Τα τελευταία χρόνια, μετά το ξέσπασμα δύο πολέμων, η ναυτιλία αποτέλεσε τον βασικό πυλώνα του παγκόσμιου εμπορίου, αποτρέποντας μια διαφαινόμενη επισιτιστική κρίση και κρατώντας την Ευρώπη ενεργειακά ζωντανή. Τα μεταφερόμενα διά θαλάσσης εμπορεύματα είναι πάνω από 70% του συνόλου των εμπορευμάτων που διακινούνται στην ευρωπαϊκή αγορά. Με βάση τα στοιχεία που δίνει η Ε.Ε., το 2021 μόνο το 20% της ενεργειακής τροφοδότησης γινόταν με πλοία. Το 2023, όμως, το ποσοστό αυτό σκαρφάλωσε σε 42%».
Ειδικότερα για το εμπόριο ανέφερε: «Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν πως το εξωτερικό εμπόριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στηρίζεται στη ναυτιλία σε ποσοστό πάνω από 72% (η Γαλλία κάνει το 40% εξαγωγών και το 52% των εισαγωγών το θαλάσσιο εμπόριο), ενώ το 60% του ευρωπαϊκού στόλου είναι ελληνόκτητος. Ταυτόχρονα, περίπου το 90% του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται μέσω θαλάσσης. Τα μεγέθη είναι συντριπτικά αν αναλογιστούμε ότι, σύμφωνα με όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ναυτιλίας σε παγκόσμια κλίμακα ευθύνεται για λιγότερο από το 3% των παγκόσμιων εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων».
Πρόσθεσε, δε, ότι σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, λαμβάνοντας υπόψη και τις πολλαπλασιαστικές της επιδράσεις, η ναυτιλία συνεισφέρει συνολικά στην ευρωπαϊκή οικονομία 149 δισ. ευρώ ή περίπου 1,1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Στη συνέχεια ο κ. Σημαντώνης, σχολιάζοντας τα τεκταινόμενα στην Ερυθρά Θάλασσα, τόνισε: «Ο ρόλος της Ερυθράς Θάλασσας είναι κομβικός για το παγκόσμιο εμπόριο αφού το 12% των διακινούμενων αγαθών όλου του κόσμου περνάει από εκεί. Σύμφωνα με την πλατφόρμα Port Watch του ΔΝΤ, τους τελευταίους 2 μήνες οι ροές κυκλοφορίας σε αριθμό διέλευσης πλοίων έχουν μειωθεί κατά 42% και ο όγκος μεταφορών κατά 37% συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Στην κατάσταση αυτή προστίθεται και το ήδη υπάρχον πρόβλημα επιβράδυνσης διέλευσης πλοίων από τη Διώρυγα του Παναμά λόγω ξηρασίας. Επιπλέον, το κόστος ασφάλισης των πλοίων που διέρχονται από την περιοχή έχει εκτοξευτεί».
Ιδιαίτερο βάρος έδωσε στην αναγκαιότητα η Ε.Ε. να υιοθετήσει πολιτικές και να εφαρμόσει λύσεις που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού εμπορικού στόλου: «Η ναυτιλία είναι εκτεθειμένη σε σκληρό παγκόσμιο ανταγωνισμό, επομένως είναι ζωτικής σημασίας η Ε.Ε. να αναγνωρίσει, μέσω των πολιτικών που υιοθετεί, τον στρατηγικό ρόλο του κλάδου, διατηρώντας την ανταγωνιστικότητά της έναντι άλλων ναυτιλιακών δυνάμεων. Η χάραξη πολιτικής της Ε.Ε. οφείλει να λαμβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κλάδου και να προτείνει ρεαλιστικές λύσεις χωρίς αποκλεισμούς και επιβολή περιφερειακών μέτρων, τα οποία αυξάνουν το κόστος λειτουργίας του ευρωπαϊκού στόλου καθιστώντας τον μη ανταγωνιστικό. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθούν η κλιματική αλλαγή και η ανάγκη προσαρμογής στις συνθήκες της πράσινης οικονομίας και η επιλογή και διαθεσιμότητα εναλλακτικών καυσίμων».
Τα ναυπηγεία
Οσον αφορά τώρα τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία, υπογράμμισε: «Η επαναδραστηριοποίηση σύγχρονων ευρωπαϊκών ναυπηγείων και σε εμπορικά πλοία πλην των κρουαζιερόπλοιων και των επιβατηγών θα μπορούσε να προωθήσει την ευρωπαϊκή πράσινη ναυτιλία, δημιουργώντας θέσεις εργασίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο και συμβάλλοντας ταυτόχρονα στο ΑΕΠ της. Είναι ενδεικτικό πως μέσα στο 2020 τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία είδαν τις παραγγελίες τους να πέφτουν κατά 64% σε ό,τι αφορά τη χωρητικότητα και κατά 72% σε ό,τι αφορά την αξία – συγκριτικά με το 2019.
Ας μην ξεχνάμε πως τα ναυπηγεία στην Ευρώπη δεν μπορούν να συναγωνιστούν στο κόστος τις ασιατικές μονάδες, οι οποίες όμως πολλές φορές έχουν επιδοτηθεί από τα κράτη τους, κάτι που στην Ευρώπη απαγορεύεται ακόμα και σήμερα ρητά, με κάποιες εξαιρέσεις για τις πράσινες τεχνολογίες. Οι συνέργειες μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, η χρήση ευρωπαϊκών ναυπηγείων, η συνεργασία σε επίπεδο τεχνογνωσίας και καινοτομίας είναι το κλειδί για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ναυτιλίας και τη διαμόρφωση συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού. Μεταξύ της Ελλάδας και της Γαλλίας η συνεργασία έχει λειτουργήσει πολυεπίπεδα σε διάφορους τομείς (αμυντικοί εξοπλισμοί, ενέργεια, βιομηχανία), με την ίδια επιτυχία θα μπορούσε να λειτουργήσει και στον κλάδο της ναυτιλίας».
Ειδική αναφορά έκανε ο κ. Σημαντώνης στην ελληνική ναυτιλία εστιάζοντας κυρίως στο ανθρώπινο δυναμικό της: «Δύναμη για την ελληνική ναυτιλία είναι κυρίως οι άνθρωποί της και η τεχνογνωσία που έχουν αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια. Την ίδια στιγμή, όμως, αυτή είναι και η αδυναμία της, αφού όλες οι μελέτες και οι προσωπικές εμπειρίες διαπιστώνουν τεράστιο έλλειμμα ανθρώπινου δυναμικού στον κλάδο και η ζήτηση υπερκαλύπτει την προσφορά σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ναυτιλία.
Γι’ αυτό η απόφαση του υπουργού Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής να θέσει ως προτεραιότητα την αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης είναι εξαιρετικά σημαντική και μας βρίσκει όλους στη ναυτιλία σύμφωνους – και θα μπορούσε να είναι κι αυτό μια πρωτοβουλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο», κατέληξε.