Ελληνικα
Πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου καινοτομίας, έρευνας και ανάπτυξης που θα καταστήσει εφικτή τη δραστική μείωση και προοπτικά τον μηδενισμό των εκπομπών άνθρακα της ποντοπόρου ναυτιλίας αναλαμβάνει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Σε επιστολή του προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρει μεταξύ άλλων πως επειδή η πορεία μετά το 2030 προς την απανθρακοποίηση είναι προς το παρόν άγνωστη, είναι πιθανόν να μην είναι εφικτές αποφασιστικές μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις θαλάσσιες μεταφορές ελλείψει ώριμων και διαθέσιμων τεχνολογικών λύσεων σε κλίμακα. Ως εκ τούτου υπάρχει επιτακτική και άμεση ανάγκη υποστήριξης της έρευνας και της καινοτομίας και γι’ αυτό η Ελλάδα καταθέτει πρόταση για τη δημιουργία Ερευνητικού Κέντρου Εναλλακτικών Θαλάσσιων Καυσίμων και Τεχνολογιών της Ε.Ε. Σκοπός του κέντρου θα είναι ο συντονισμός των ενδιαφερομένων, εντός και εκτός κλάδου, που εμπλέκονται στην ανάπτυξη εναλλακτικών λύσεων και ενδεχομένως συγχρηματοδότηση επενδύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη μέσω του Ταμείου Καινοτομίας. Μεταξύ άλλων, το κέντρο θα παρουσιάσει ένα τεχνικό σχέδιο, συμπεριλαμβανομένων χρονοδιαγραμμάτων για την πράσινη μετάβαση στις θαλάσσιες μεταφορές.
Επιπλέον, αναφέρει ο πρωθυπουργός στην επιστολή του προς την πρόεδρο της Ε.Ε., η επέκταση του συστήματος εμπορίας εκπομπών ρύπων της Ε.Ε. (ETS) στις θαλάσσιες μεταφορές πρέπει να είναι δίκαιη και αναλογική. Συγκεκριμένα, η κατανομή των εσόδων που δημιουργούνται από την επέκτασή του στη ναυτιλία θα πρέπει να είναι ανάλογη με τις συνολικές θαλάσσιες εκπομπές της Ε.Ε. στα κράτη-μέλη και να χρησιμοποιείται κυρίως για την υποστήριξη της απαλλαγής από άνθρακα των θαλάσσιων μεταφορών.
Επίσης, η επέκταση του ETS της Ε.Ε. θα πρέπει να σχεδιαστεί σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και χωρίς να στρεβλώνεται ο ανταγωνισμός εντός του τομέα, ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθιστώντας τον εμπορικό φορέα του πλοίου (ship commercial operator) υπεύθυνο για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά γενικό κανόνα. Τέλος, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, ζητείται η επέκταση του ETS της Ε.Ε. στις θαλάσσιες μεταφορές να συνοδεύεται από μέτρα που εξασφαλίζουν αυστηρή επιβολή και διασφαλίσεις για τη διατήρηση ίσων όρων ανταγωνισμού για τη ναυτιλία στην Ε.Ε., τόσο έναντι άλλων δικαιοδοσιών όσο και άλλων τρόπων της μεταφοράς.
Η Ελλάδα προτείνει λοιπόν τη δημιουργία ενός Κέντρου Ερευνών της Ε.Ε. για εναλλακτικά θαλάσσια καύσιμα και τεχνολογίες. Αυτός ο οργανισμός θα αντιμετωπίσει τις αποτυχίες συντονισμού μεταξύ των ενδιαφερομένων και θα βοηθήσει τις επενδύσεις, χωρίς κίνδυνο σε εναλλακτικά καύσιμα και τεχνολογίες θαλάσσης που χρηματοδοτούνται από έσοδα από την επέκταση του ETS της Ε.Ε. στις θαλάσσιες μεταφορές. Σημειώνεται πως η ελληνική ναυτιλία αντιπροσωπεύει το 58% της χωρητικότητας της Ε.Ε. και περίπου το 20% του παγκόσμιου εμπορικού στόλου, ενώ διατηρεί άριστες σχέσεις εντός του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) και όλων των μελών του, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει εξέχοντα ρόλο στον συντονισμό των παγκόσμιων προσπαθειών για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) από τις θαλάσσιες μεταφορές. Αντίστροφα, οι πολιτικές που έχουν σχεδιαστεί χωρίς την ενεργό συμμετοχή της Ελλάδας και του ναυτιλιακού τομέα της είναι πιθανό να αποδειχθούν λιγότερο αποτελεσματικές.
Οι θαλάσσιες μεταφορές πρέπει να συμβάλουν με το δίκαιο μερίδιό τους στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ωστόσο, σε σύγκριση με άλλους κλάδους, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Fit for 55» για τις θαλάσσιες μεταφορές είναι άνιση: οι μακροπρόθεσμες αλλαγές που απαιτούνται για να επιτευχθεί το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου μεταξύ 2030-2050 εξακολουθούν να είναι σε μεγάλο βαθμό απροσδιόριστες – και περιλαμβάνουν εναλλακτικά καύσιμα και σχετικές τεχνολογίες που δεν έχουν αναπτυχθεί και δοκιμαστεί ακόμη, πόσο μάλλον ωριμάσει για εμπορική χρήση. Ελλείψει διαθέσιμων εναλλακτικών θαλάσσιων καυσίμων και σχετικής ώριμης τεχνολογίας, η προτεινόμενη επέκταση του συστήματος εμπορίας εκπομπών της Ε.Ε. (ETS) στις θαλάσσιες μεταφορές –ξεκινώντας από το 2023– δεν θα επιφέρει βιώσιμες μειώσεις των αερίων του θερμοκηπίου, αυξάνοντας παράλληλα το κόστος τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τις επιχειρήσεις της Ε.Ε.